Viêm mũi họng cấp là gì? Nguyên nhân và giải pháp chữa trị

Nếu bạn đang muốn tìm hiểu về bệnh lý Viêm mũi họng cấp cũng như nguyên nhân và giải pháp chữa trị. Vậy thì xin hãy dành ra vài phút cùng theo dõi nội dung dưới đây, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh viêm mũi họng cấp này.

TÌM HIỂU VỀ VIÊM MŨI HỌNG CẤP

1. Thế nào là viêm mũi họng cấp?

Nói đến viêm mũi họng cấp thì nó là bệnh viêm cấp tính niêm mạc vùng mũi, vùng họng. Bệnh thường kết hợp cùng viêm amidan, VA… thuộc về vòng bạch huyết Waldeyer nếu bệnh nhân vẫn còn những tổ chức lympho này.

Nó được xem là bệnh cấp tính thường gặp ở chuyên khoa tai mũi họng. Bệnh có thể xuất hiện đơn thuần hoặc nó là biểu hiện của viêm long đường hô hấp trên ở giai đoạn đầu nhiều bệnh nhiễm trùng lây.

2. Nguyên nhân nào gây ra viêm mũi họng cấp?

Thường thì viêm mũi họng cấp xảy ra vào mùa lạnh lúc tiết trời thay đổi. Khởi đầu nó chính là dạng viêm nhiễm virus. Nhưng dưới tác dụng của độc tố nên sức đề kháng giảm sút tạo điều kiện gây bội nhiễm vi trùng mà thường là vi trùng nằm ở vùng có sẵn trong mũi họng như là phế cầu, liên cầu mà đặc biệt là liên cầu be-ta tan huyết nhóm A. Nó có thể lây lan trong cộng đồng từ nước mũi, nước bọt khi nói hoặc khi hắt hơi, ho…

Chớ nên coi thường viêm mũi họng cấp

+ Với viêm mũi họng đỏ cấp đơn thuần hay kết hợp có bựa trắng: Có thể xảy ra bởi vi khuẩn hoặc virus.

♦ Nếu do vi khuẩn: Chiếm khoảng từ 20 đến 40% tổng số viêm mũi họng bao gồm liên cầu beta tan huyết nhóm A, B, C, G; Haemophilus influenzae; tụ cầu vàng; Moraxella catarrhalis cùng những vi khuẩn kị khí.

♦ Nếu do virus: Chiếm từ 60 đến 80% bao gồm: Adénovirus, virus cúm, virus para – influenzae, virus Coxsakie nhóm A hoặc nhóm B trong đó nhóm A sẽ gây viêm họng có bóng nước Herpanginne.

Với virus Herpes gây viêm họng có bóng nước nhưng gây ra viêm miệng nhiều hơn viêm họng. Với virus Zona gây viêm họng có bóng nước Zona. Còn với Epstein Barr Virus sẽ gây ra bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn cũng như gây tình trạng viêm mũi họng cấp tính.

+ Với mũi họng loét: Tình trạng này chỉ xảy ra khoảng 5% và thường bị một bên như là viêm họng cấp Vincent, bệnh săng giang mai hoặc viêm họng do những bệnh về máu như bệnh mất bạch cầu hạt, bệnh bạch cầu cấp, viêm họng có giả mạc (như viêm họng bạch hầu…).

CHẨN ĐOÁN VÀ CHỮA TRỊ VIÊM MŨI HỌNG CẤP

1. Cách chẩn đoán xác định bệnh viêm mũi họng cấp

♦ Chẩn đoán lâm sàng: Bệnh lý này thường xảy ra đột ngột với những triệu chứng toàn thân cơ năng cũng như thực thể như:

+ Triệu chứng toàn thân: Có thể chỉ sốt khoảng 39 đến 39 độ C nhưng cũng có thể có lúc sốt cao đến 40 độ C ở trẻ em, gây nhức đầu, ớn lạnh, mệt mỏi, chán ăn, đau mình mẩy, không thể làm việc được…

+ Triệu chứng cơ năng: Nuốt đau, ho kích thích, đau nhói lan lên tai, lúc đầu ho khan và sau đó thì ho có đờm, chảy nước mũi, ngạt mũi, lúc đầu trong nhầy nhưng sau đục. Tiếng nói mất trong hoặc khàn nhẹ…

+ Triệu chứng thực thể: Niêm mạc họng đỏ rực, trẻ em, xuất tiện, hoặc bị amidan sưng to, xung huyết, có các chấm mủ trắng, bựa trắng phủ ở bề mặt amidan. Hoặc có thể bị xuất tiết nhầy, niêm mạc mũi xung huyết, có thể sưng hạch với góc hàm và ấn vào thấy đau nhẹ…

Viêm mũi họng cấp xảy ra do nhiều nguyên nhân

♦ Chẩn đoán cận lâm sàng: Thông thường với viêm mũi họng cấp không cần xét nghiệm cận lâm sàng bởi chỉ cần dựa vào những triệu chứng toàn thân, cơ năng và đặc biệt chỉ cần khám thực thể ở vùng mũi họng là đủ. Tuy nhiên nếu viêm mũi họng xu hướng nặng kéo dài dễ dẫn đến biến chứng thì cần xét nghiệm vi trùng làm kháng sinh đồ sẽ mang lại hiệu quả cao hơn. Đặc biệt nếu nghi ngờ những bệnh lây nhiễm nguy hiểm cần xét nghiệm giúp phòng dịch như lao, bạch hầu, giang mai…

Những xét nghiệm cơ bản khác cũng chỉ thực hiện tham khảo như công thức bạch hầu, nếu số lượng giảm nhưng nhiều lympho thì có thể bị nhiễm virus, số lượng tăng chủ yếu là đa nhân trung tính trong nhiễm vi trùng hoặc giai đoạn bội nhiễm virus.

♦ Chẩn đoán phân biệt: Thực hiện để xác định nguyên nhân gây ra viêm mũi họng cấp ở một số những trường hợp như dị vật mũi gây ra viêm mũi cấp thường chỉ điều trị một bên. Viêm mũi họng cấp nếu ở giai đoạn đầu sẽ gây ra một số bệnh nhiễm trùng lây như là cảm cúm, thủy đậu, sởi… Lúc này việc điều trị bệnh chính gây ra là quan trọng chứ không phải triệu chứng bệnh mũi họng.

2. Cách chữa trị viêm mũi họng cấp

♦ Về nguyên tắc điều trị: Dù viêm mũi họng đỏ cấp có chấm mủ trắng hoặc bựa trắng ở bề mặt amidan đều cần thực hiện điều trị như viêm mũi họng đỏ cấp do liên cầu khi chưa có xét nghiệm phân loại virus hoặc vi khuẩn. Đó chính là điều trị kháng sinh, kháng viêm, giảm đau, hạ sốt, nhỏ mũi sát khuẩn, sát trùng họng, chống dị ứng hoặc co mạch…

♦ Về phác đồ điều trị: Dù chưa có xét nghiệm virus, vi trùng, kháng virus đồ, kháng sinh đồ nhưng chúng ta cần điều trị kháng sinh ngay cho kịp thời. Khi có kết quả xét nghiệm sau từ 3 đến 4 ngày chúng ta cần điều chỉnh phù hợp kháng sinh đồ.

Có thể điều trị bằng kháng sinh, giảm viêm, hạ sốt giảm đau, điều trị kháng sinh theo đúng kháng sinh đồ kết hợp chế độ ăn uống để nâng cao thể trạng. Cụ thể như sau:

+ Điều trị bằng kháng sinh:

Dùng Peniciline V uống 50 đến 100 UI/kg cho trẻ và 3 triệu UI cho đối tượng người lớn. Chia thành 3 lần và kéo dài trong thời gian 10 ngày.

Dùng Peniciline chậm loại Benzathin-Peniciline G với liều 600.000UI cho trẻ dưới 30kg 1,2 triệu UI cho trẻ trên 30kg cùng với 2,4 triệu UI cho đối tượng người lớn.

Dùng Cephalosporine thế hệ 1 hoặc dùng Peniciline A (Amoxicilline) trong thời gian khoảng 10 ngày.

Nếu bệnh nhân bị dị ứng Peniciline chúng ta có thể thay thế với Macrolide như Rulide, Zithromax, Dynabac hoặc là Josacine trong thời gian từ 5 đến 7 ngày.

+ Điều trị bằng thuốc hạ sốt, giảm đau, kháng viêm

Cụ thể có thể dùng Aspirine, Paracetamol, Anphachymotrypsine… với liều phù hợp từng đối tượng trẻ em hoặc người lớn. Uống thuốc sau khi ăn và lưu ý nên hỏi tiền sử viêm dạ dày tá tràng để chống chỉ định. Vì hầu như những loại thuốc hạ sốt giảm đau đều có nguy cơ gây chảy máu dạ dày cùng hệ thống đường tiêu hóa.

+ Điều trị qua chế độ dinh dưỡng và sinh tố: Nên thực hiện ăn uống với chế độ dinh dưỡng tốt và nhiều chất, dễ tiêu hóa, giàu năng lượng mà đặc biệt là cung cấp những loại trái cây giàu vitamin C, B1.

Cần sớm điều trị viêm mũi họng cấp theo phác đồ

TIÊN LƯỢNG VÀ BIẾN CHỨNG VIÊM MŨI HỌNG CẤP

Nếu như bị viêm mũi họng xảy ra do virus thì chỉ sau từ 3 đến 5 ngày thì sẽ tự khỏi. Những triệu chứng giảm dần và hết. Nhưng nếu như viêm mũi họng cấp do virus bị bội nhiễm đặc biệt là bội nhiễm liên cầu bệnh sẽ kéo dài hơn. Do vậy nên điều trị kháng sinh có hệ thống nếu không rất dễ bị biến chứng.

Biến chứng của viêm mũi họng cấp như sau:

+ Biến chứng tại chỗ dẫn đến apxe quanh amidan, viêm tấy, apxe thành sau, biến chứng viêm mũi xoang cấp, viêm tấy hoại thư vùng cổ họng ít gặp nhưng nếu gặp thì tiên lượng sẽ rất nặng.

+  Biến chứng gần gây ra viêm thanh khí phế quản, viêm tai giữa cấp, viêm phổi, viêm xoang cấp.

+ Biến chứng xa gây viêm cầu thận, viêm màng tim, viêm khớp, choáng nhiễm độc liên cầu hoặc có thể còn dẫn đến nhiễm trùng máu…

PHÒNG BỆNH VIÊM MŨI HỌNG CẤP NHƯ THẾ NÀO?

Với sự phức tạp của viêm mũi họng cấp thì người bệnh cần lưu ý thực hiện một số những điều quan trọng giúp phòng bệnh như sau:

► Nên nâng cao mức sống sẽ giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, sống ở môi trường trong sạch và không bị ô nhiễm…

► Nên phòng hộ lao động tốt, chống nóng, chống bụi, bỏ rượu, thuốc lá, thực hiện vệ sinh răng miệng tốt, nên tiêm chủng mở rộng ở trẻ em, điều trị tích cực các bệnh viêm mũi xoang, viêm họng, amidan, VA bệnh nhân mắc mạn tính…

► Cần thực hiện điều trị viêm mũi họng cấp đúng theo quy cách để tránh xảy ra biến chứng.

Phòng Khám Đa Khoa Hoàn Cầu hy vọng rằng qua thông tin bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý viêm mũi họng cấp. Mỗi người cần chủ động phòng tránh bệnh theo quy định của Bộ Y tế để hạn chế bệnh một cách tối đa.