[TP.HCM] Xét nghiệm Eia hay Elisa là gì? Có các loại nào và thời điểm nào cần thực hiện?

Xét nghiệm Eia hay Elisa là gì? Có các loại nào và thời điểm nào cần thực hiện? Chắc hẳn chủ đề này được đông đảo mọi người quan tâm. Bởi vì xét nghiệm EIA đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán nhiều bệnh lý. Tuy nhiên không phải bất cứ ai cũng nắm rõ để có thêm kinh nghiệm quan trọng liên quan đến phương pháp này. Mời bạn đọc cùng tham khảo để rõ hơn về việc xét nghiệm Eia, Elisa nhé.

THẾ NÀO LÀ XÉT NGHIỆM EIA HAY ELISA

Ở đây xét nghiệm Eia hay Elisa đều là tên chung chỉ về loại xét nghiệm phân tích hóa sinh. Nó được tiến hành dựa vào những ứng dụng đặc tính hiệu của kháng thể. Cùng với độ nhạy của những xét nghiệm enzyme. Thông qua xét nghiệm EIA thì người ta dễ dàng phát hiện định lượng và cả phân tử như kháng thể, hormone, protein hay peptide.

Yếu tố để xác định nồng độ kháng thể hoặc kháng nguyên đó là cường độ màu của chất enzyme thủy phân thành. Sau khi cho nó phản ứng cùng một cơ chất thích hợp.

CÓ NHỮNG LOẠI NÀO CỦA XÉT NGHIỆM EIA HAY ELISA

Tùy thuộc vào từng bệnh lý khác nhau như nhiễm trùng trực tiếp, gián tiếp, cạnh tranh hoặc sandwich. Mà xét nghiệm Elisa được chia thành nhiều loại tương ứng khác nhau. Nhưng dù cho là bất cứ loại nào đi chăng nữa cũng cần tuân thủ nguyên tắc. Dựa vào cơ chế miễn dịch học nhằm phát hiện ra kháng thể hoặc kháng nguyên.

Hiện tại có 4 phương pháp dùng để xét nghiệm EIA, xét nghiệm Elisa đó chính là:

1. Elisa trực tiếp (direct ELISA)

Đây chính là phương pháp sử dụng trong ELISA định tính và ít dùng trong ELISA định lượng. Áp dụng phương pháp này chỉ cần 1 lần ủ do đó tiết kiệm được thời gian và tối thiểu được việc kiểm soát những điều kiện trong quá trình thực hiện.

2. Elisa gián tiếp (indirect ELISA)

Chính là phương pháp mang lại độ nhạy cao. Chỉ cần tạo một loại kháng thể mang enzyme nhằm nhận biết cho nhiều kháng nguyên.

3. Elisa sandwich

Là phương pháp được đánh giá mang lại độ nhạy cao, giảm được nhuộm màu nền cũng như phản ứng không đặc hiệu. Lý do vì đã loại bỏ được hầu hết những thành phần tạp do vậy dễ dàng thực hiện.

4. Elisa cạnh tranh (competitive Elisa)

Cuối cùng đây là phương pháp EIA mang lại hiệu quả cho định lượng những yếu tố hiện diện trong mẫu cùng lượng nhỏ.

YẾU TỐ NÀO ẢNH HƯỞNG ĐỘ NHẠY VÀ KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM EIA HAY ELISA

1. Yếu tố ảnh hưởng độ nhạy phản ứng

► Có một số yếu tố gây ảnh hưởng độ nhạy phản ứng Elisa đó chính là:

► Về số lượng kháng thể thứ được gắn vào đáy giếng.

► Về ái lực của kháng thể thứ cùng kháng nguyên.

► Về ái lực của kháng thể thứ hai cùng kháng nguyên.

2. Yếu tố ảnh hưởng kết quả xét nghiệm Eia

► Nếu như đối chứng âm cho kết quả dương tính thì có thể đó là do việc nhiễm từ chất tạo màu. Hay từ kháng thể được đánh dấu hoặc chính những đối chứng đã bị nhiễm.

► Nếu như màu không xuất hiện đối với đối chứng dương hay đối với mẫu. Bắt buộc cần phải kiểm tra lại mọi hóa chất như hạn dùng, nồng độ và cả điều kiện bảo quản.

Nếu như màu xuất hiện quá thấp với đối chứng dương cũng như mẫu kiểm tra. Lúc này cần phải kiểm tra kháng thể được gắn enzyme cũng như ► nồng độ chất tạo màu như thế nào.

► Trường hợp có tạo màu với mẫu tuy nhiên lại không tạo màu cùng đối chứng dương. Vậy thì có thể kiểm tra lại nguồn gốc đối chứng cùng hạn sử dụng và cả điều kiện bảo quản.

► Nếu chạy lại một thử nghiệm ở điều kiện gặp sự cố vậy thì chỉ nên thay đổi một số yếu tố của thí nghiệm.

VAI TRÒ XÉT NGHIỆM EIA HAY ELISA LÀ GÌ?

Thực hiện xét nghiệm EIA có những vai trò quan trọng như sau:

1. Thử nghiệm thuốc, mang thai và thực hiện sàng lọc ung thư

Ở đây sàng lọc ung thư được xem là lĩnh vực mà hầu như các nhà khoa học đều cố tâm đầu tư nghiên cứu, phát triển. Lý do vì nó đóng vai trò quan trọng đối với việc nâng cao tỷ lệ chữa khỏi cũng như kéo dài thời gian sự sống cho bệnh nhân. Khi ấy xét nghiệm Eia hay Elisa trong y học được ứng dụng mạnh mẽ với đối tượng bệnh nhân bị ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng giai đoạn đầu.

Ngoài ra xét nghiệm EIA cùng mẫu nước tiểu có thể sẽ giúp phát hiện được nồng độ của một số chất bao gồm: Thuốc phiện, Cocain, cannabinoids, amphetamine, methadone và cả benzodiazepine. Ngoài ra nồng độ của những dược chất bên trong cơ thể bệnh nhân đang chữa trị viêm ruột hoặc viêm khớp cũng được theo dõi bởi phương pháp này.

Xét nghiệm EIA cũng được thực hiện nhằm phát hiện phụ nữ mang thai hay một số bệnh khác. Đó là nhờ dựa vào việc kiểm tra hormone gonadotropin màng đệm có trong mẫu nước tiểu người bệnh.

Một số bệnh lý có thể được chẩn đoán thông qua xét nghiệm EIA như: HIV, giang mai, Vyme, thiếu máu ác tính, Toxoplasmosis, ung thư biểu mô tế bào vảy, Virus varicella - zoster gây bệnh zona, thủy đậu, sốt đốm Rocky Mountain hay Virus Zika.

Trước thực hiện xét nghiệm chuyên sâu hơn thì xét nghiệm EIA đóng vai trò như là công cụ sàng lọc. Vậy nên bệnh nhân nếu có triệu chứng hoặc dấu hiệu một trong số những bệnh lý kể trên thì bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm Eia hay Elisa.

2. Phát hiện kháng thể tiểu cầu

Tiếp đến thông qua xét nghiệm EIA còn giúp xác định một số bệnh lý bao gồm Lupus ban đỏ hệ thống. Hoặc là xuất huyết giảm tiểu cầu tự phát dựa vào việc phát hiện kháng thể tiểu cầu có bên trong huyết thanh.

Không chỉ là phương pháp đơn giản, ít gây tốn kém. Mà ở đây xét nghiệm Elisa còn cung cấp nhiều thông tin giá trị cao hơn với việc áp dụng phương pháp khác như LCT hay PIIFT.

3. Phát hiện dị ứng thực phẩm

Không chỉ ứng dụng trong y khoa mà xét nghiệm Eia hay Elisa còn ứng dụng cả vào ngành công nghiệp thực phẩm. Thông qua xét nghiệm người ta phát hiện những thành phần bên trong thực phẩm có thể dẫn đến dị ứng nhằm dán nhãn cảnh báo người dùng.

Kỹ thuật này còn được đánh giá khắc phục nhược điểm cho phương pháp PCR. Do vậy có thể dùng trong việc kiểm tra dầu hay nhiều chất khác như lòng trắng trứng hoặc sữa…

4. Phát hiện kháng thể kháng vi khuẩn và virus

Cuối cùng ngày nay ở một số quốc gia đang phát triển. Thì xét nghiệm EIA còn được ứng dụng rộng rãi nhằm phát hiện virus mà đặc biệt là với đối tượng dễ bị tổn thương. Hay ở những khu vực tỷ lệ lây nhiễm bệnh cao.Ưu điểm của phương pháp giúp kiểm tra tại chỗ, mang lại kết quả lập tức để bác sĩ nhanh có kế hoạch điều trị kịp thời, hiệu quả.

XÉT NGHIỆM EIA HAY ELISA ĐƯỢC THỰC HIỆN RA SAO?

Ở đây xét nghiệm EIA được thực hiện nhìn chung khá đơn giản. Chỉ cần dùng mẫu bệnh phẩm chính là máu người bệnh nên bệnh nhân không cần chuẩn bị bất cứ gì trước khi làm xét nghiệm. Nhưng nếu như có bất cứ vấn đề nào liên quan đến lấy máu như bị rối loạn chảy máu, dễ bầm tím, máu khó đông… Vậy thì bệnh nhân nên thông báo cho bác sĩ nhằm có được cách điều trị phù hợp.

Sau khi đã hoàn thành công đoạn lấy máu lúc này mẫu máu được đi phân tích ở phòng thí nghiệm. Nếu như bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân mắc bệnh gì kỹ thuật viên thêm mẫu vào đĩa petri chứa kháng nguyên nghi ngờ liên quan bệnh lý đó.

Một loại enzyme được đưa vào đĩa petri quan sát phản ứng giữa kháng nguyên enzyme cùng máu của người bệnh. Cả hai đều có sự liên kết cùng nhau và nếu như máu người đó chứa kháng thể chống kháng nguyên. Cuối cùng nếu giấy thử đổi màu đồng nghĩa người bệnh dương tính bệnh lý bác sĩ nghi ngờ.

THỜI ĐIỂM NÀO CẦN XÉT NGHIỆM EIA ĐỂ PHÁT HIỆN HIV

Xét nghiệm HIV được bác sĩ khuyến cáo nên thực hiện ở đối tượng có nguy cơ cao bị bệnh như: Đối tượng quan hệ tình dục không an toàn, người có nhiều bạn tình, người hành nghề trai bao, mại dâm… Hoặc bản thân có tiếp xúc trực tiếp cùng vết máu, trầy xước, có dùng chung kim tiêm với người nghi nhiễm HIV.

Tuy nhiên đa phần người bệnh băn khoăn không biết khi nào nên làm xét nghiệm EIA hay Elisa để có kết quả chính xác. Và khuyến cáo từ chuyên gia y tế chỉ ra rằng người bệnh nên xét nghiệm HIV vào những mốc thời gian như sau:

1. Sau thời gian 7 ngày có nguy cơ

Những chẩn đoán sơ bộ HIV sớm có thể thực hiện được sau 7 ngày tính từ ngày có nguy cơ. Kỹ thuật chẩn đoán mang lại hiệu quả cao, nhanh, dùng hệ thống tự động và áp dụng phản wgs dây chuyền PCR hay NAT nhằm phát hiện số lượng virus dù cực kỳ ít.

2. Sau 1 tháng có nguy cơ

Phương pháp này khá tốt và có thể phát hiện phần lớn đối tượng bị HIV trong thời gian khoảng 14 đến 21 ngày. Khi đó các kháng nguyên được duy trì mức rất cao trong vài tháng đầu tiên sau nhiễm HIV và suy giảm, sụt tải lượng virus HIV tuy nhiên không bao giờ biến mất.

2. Xét nghiệm sau 3 và 6 tháng

Đây chính là thời điểm giúp làm xét nghiệm HIV chính xác thông qua test nhanh khá đơn giản.

Thông tin bài viết trên đã giúp bệnh nhân rõ hơn về phương pháp xét nghiệm EIA hay Elisa. Mọi câu hỏi thắc mắc liên quan đến xét nghiệm chỉ cần nhấp vào khung chat lập tức có chuyên gia hỗ trợ.